تعمیر کولر آبی
در این نوشته به بررسی طرز عملکرد عیب یابی و نحوه تعمیر کولر آبی میپردازیم. به لحاظ جغرافیایی و سنتی با وجود ظهور انواع تجهیزات خنک کننده , کولر آبی یا تبخیری هنواز هم یکی از پرطرفدارترین ها در ایران به شمار میرود. رشته نصب , سرویس و تعمیر کولر آبی در فصول گرم یکی از پرتقاصا ترین مشاغل تاسیسات ساختمان محسوب میشود.کولر آبی با وجود ساختار ساده , به مرور زمان و کارکرد ممکن است دچار انواع خرابی های مختلف شود که بعضا این خرابی ها سبب از خاموش شدن و از کار افتادن کولر شده و یا به دلیل عملکرد ضعیف کارایی آن به شدت کم میشود. از این رو لازم است در ابتدا به صورت کلی نحوه کارکرد کولر آبی را بدانیم و سپس به سراغ عیب یابی و نحوه تعمیرات کولر آبی بپردازیم.
طرز کار کولر آبی
کولر آبی شامل قطعات ثابت و متحرک بوده و از هریک از قطعات کار مشخصی را انجام میدهند. بدنه مکعبی شکل کولر آبی شامل ۳ یا ۴ درب جانبی متحرک است که درون هر دریچه یک پوشال قرار میگیرد. سقف کولر آبی توسط ۴ ستون فلزی به تشت یا کفی کولر متصل میشود. سقف کولر برای جلوگیری از ورود آب و اشیا خرابی به داخل کولر و تشت یا کف کولر آبی جهت نگهداری مقدار مشخصی آب در کف کولر تعبیه شده است.
قطعات فوق, لوازم ثابت کولر آبی محسوب میشوند.
لوازم متحرک کولر آبی شامل لوازم مکانیزم آبرسانی کولر میشوند. شیر قطع کن آب کولر, شلنگ آبرسان, شناور و توپی شناور از جمله لوازم آبرسانی هستند که با هدایت آب به داخل کفی کولر باعث میشوند که کولر همواره حامل مقدار مشخصی آب تازه باشد. در طول فصل گرما و هنگام سرویس کولر آبی شیر کولر همواره باز بوده و شناور کولر با تنظیم و رگلاژ میزان آب را وارد شده را کنترل کرده و در صورت بالا آمدن سطح توپی, شناور قطع میشود. در صورت خرابی شناور آب از زیراب کف کولر سرریز میشود.
آب موجود در کف کولر توسط پمپ آب کولر و شلنگ های متصل به آن توسط لوله و سراهی های سقفی کولر موجب خیس شدن پوشال کولر میشوند. خیس شدن کولر موجب میشود, که محفظه کولر فضایی خنک و مرطوب شود. این هوای خنک توسط موتور و لوازم ایجاد باد به سمت کانال کولر یا محیط با شدت پرتاب میشود.
سیستم هوادهی کولر از قسمت موتور کولر شروع میشود. موتور و پمپ کولر وسایل برقی کولر محسوب میشوند. موتور کولر حرکت دورانی تولید میکند که توسط تسمه و یاتاقان به حلزونی یا پروانه هوای خنک موجود را به داخل کانال پرتاب میکند. برای متصل کردن و جلوگیری از هدررفتن باد و هوای خنک, کولر توسط برزنت به کانال کولر متصل میشود.
هر یک از قطعات فوق فارغ از اندازه و قیمت آنها, نقش مهمی در عملکرد صحیح کولر آبی داشته و کارکرد صحیح آنها موجب افزایش راندمان کولر میشود. به همین دلیل است که حداقل به صورت سالانه بایستی سرویس شده و از لحاظ نصب نیز بایستی حدالامکان در سایه و هوادهی مناسب قرار بگیرد.
عیب یابی کولر آبی
برخی از عیوب کولر آبی واضح و مشخص بوده و یک کاربر عادی نیز میتواند ایراد آنرا تشخیص دهد, اما برخی از عیوب ممکن است نیاز به تشخیص یک متخصص داشته باشد.
خرابی و نشتی آب از شناور, شیر, شلنگ, ایجاد سرو صدای زیاد از قطعات کولر, پاره بودن برزنت, سوراخ بودن کفی کولر, پاره شدن تسمه کولر از ایراداتی هستند که تقریبا هر ذهن کنجکاوی فازع است تخصص میتواند پی به نوع و علت خرابی ببرد. اما برخی از عیوب مانند کارنکردن کولر آبی, خاموش شدن ناگهانی کولر, گرم بودن باد کولر , لرزش ناگهانی کولر و تولید بوی نامطبوع کولر آبی از خرابیهای هستند که نیاز به بررسی یک کارشناس کولر آبی دارد.
نحوه تعمیر کولر آبی
همانطور که گفته شد دلایل زیادی میتواند منجر به خرابی و تعمیر کولر آبی شود که وابسته به عیب و ایراد ریز و درشت احتمالی اقدام به تعمیرات انجام دهیم. عیب یابی صحیح نخستین و اصلی ترین گام در تعمیرات کولر آبی به حساب می آید. در ادامه به بعضی از خرابی های رایج و راه حل های احتمالی تعمیر کولر آبی میپردازیم.
نشت آب از کولر آبی
خرابی شیر, شلنگ آبرسانی, شناور و توپی, لوله و سراهی سقفی, شکستگی زیراب, سوراخ شدن کفی کولر از دلایل نشتی آب از کولر ابی هستند. در اکثر موارد تعویض قطعات معیوب راهکار اصلی است.
کولر آبی روشن نمیشود و بادی از آن خارج نمیشود
در صورتی که دریچه های اتاق باز هستند و از روشن بودن کلید برق کولر مطمین هستید, علل زیر از جمله مسایلی مورد بررسی هستند.
- وجود خرابی یا اتصال اشتباه در کلید کولر که بایستی توسط یک نصاب حرفه ای یا برقکار کولر اصلاح شود.
- مشکل در سیم کشی کولر یا برق ساختمان که مانند مورد قبلی بایستی توسط برقکار انجام شود.
- کار نکردن موتور کولر که میتواند به دلیل سوختن سیم پیچ ,گیرپاژ موتور کولر یا خرابی بوش دینام کولر باشد.
در موارد خرابی فوق موتور کولر هیچ صدایی تولید نکرده و یا صدای ضعیف و ناهنجاری تولید میکند. در برخی موارد مانند سوختن سیم پیچ موتور کولر میتواند همراه با بوی سوختگی همراه باشد.
پاره شدن تسمه کولر آبی
پارگی تسمه یا شل بودن آن موچب چرخش بیهوده موتور کولر شده و بدون آنکه بادی تولید کند, کار کند. تعویض تسمه در صورت پاره شدن تسمه یا رگلاژ تسمه سالم یکی از کارهایی است که در هنگام سرویس کولر آبی بایستی انجام شود. سفت بودن بیش از حد تسمه نیز به موتور کولر فشار مضاعفی آورده و به مرور موجب سوختن موتور کولر آبی میشود.
خرابی یاتاقان کولر و به ندرت پاره شدن برزنت کولر نیز میتواند باعث شود, که با وجود سالم بودن دینام یا موتور, هیچ بادی از خروجی کولر آبی به بیرون از کولر خارج نشود.
خنک نکردن کولر آبی به اندازه کافی
برخی از مردم از اینکه کولر آبی کار میکند, اما به اندازه کافی شدت باد نداشته و یا سرد نیست, گله میکنند. جدا از نصب سایه بان و انتخاب یک محل مناسب برای نصب کولر که بایستی در نظر گرفته شود, قدرت و سایز مناسب کولر با محیط مورد استفاده نیز در کنار فاکتورهای زیر در عملکرد کولر آبی موثر هستند.
در اکثر مواقع علت این مساله عدم کارکرد مناسب سیستم خنک کننده شامل پوشال و آبرسانی کولر است.
یک کولر سالم بایستی همواره پوشال نو و مرطوب داشته باشند. همیشه بایستی قطرات آب از پوشال های کولر چیکده شود و در ضمن پوشال زرد و نو باشد و منافذ باز داشته باشند تا به اندازه کافی محیط داخل اتاقک کولر را خنک کند.
خرابی پمپ کولر از حمله متداول ترین موارد تعمیر کولر آبی به موارد گرم بودن باد کولر است که بایستی اقدام به تعویض و تعمیر پمپ آب کولر آبی کرد. کولری که سیستم آبرسانی خوبی نداشته و نتواند پوشال را به خوبی خیس کند, عملکرد خوبی نداشته و به خصوص در اواسط روز باد داغ و گرم تولید میکند. در برخی مناطق جنوب ایران برای افزایش میزان رطوبت و خنکی کولر , تعداد پمپ کولر را از یک عدد به ۲ عدد تغییر میدهند تا میزان راندمان آن افزایش یابد.
خرابی در سیستم آبرسانی شامل سوراخ تشت کولر, عملکرد ناقص شناور کولر از جمله مواردی هستند که میتواند موجب جمع نشدن آب در کف کولر شود. اما اگر در کف کولر آب موجود باشد و پمپ کولر کار کند, گرفتگی شیلنگ یا لوله آبرسانی و سه راهی های آبرسان کولر میتواند علت خیس نشدن باشد که با تمیز کردن و یا تعویض قطعه درست میشود.
سر و صدای زیاد کولر
در تعمیر کولر آبی منبع ایجاد سر و صدای ناهنجار یا از موتور کولر است و یا از یاتاقان و تسمه کولر آبی, در مورد ایجاد صدای از موتور که بایستی توسط سیم پیچ موتور باز و بررسی شود اما اگر صدا از یاتاقان و تسمه باشد, تعویض این قطعات تنها راه تعمیر کولر آبی است.
علت صدای موتور کولر در دور کند
خشک بودن یاتاقان, خرابی یاتاقان, خرابی و پارگی تسمه کولر,شل شدن فولی یا پولی,فرسودگی بوش موتور کولر, کج بودن پروانه یا حلزونی کولر, تاب داشتن شفت موتور آبی از علت صدای موتور کولر در دور کند و حتی دور تند است که معمولا به دلایلی نظیر سرعت بالای گردش در دور پایین تر صدا بیشتر میشود.
موتور صدا میدهد اما روشن نمیشود
در اغلب موارد سیم پیچ راه انداز موتور کولر سوخته است. سیم پیچ راه انداز یک سیم پیچ جانبی برای راه اندازی سیم پیچ دور اصلی دینام کولر است که برای تعمیر کولر آبی دینام باز شده و توسط تعمیرکار موتور کولر سرویس شود.
اما سفت بودن تسمه و قفل کردن یاتاقان و فولی هم به ندرت باعث این اتفاق میشود.
بوی بد کولر آبی
نوع بو در پیدا کردن منشا بوی نامطبوع موثر است. اگر بوی گند همیشگی باشد, نزدیک بودن کولر به لوله خروجی فاضلاب سرویس های بهداشتی از رایج ترین موارد است که بایستی با اضافه کردن ارتفاع لوله هواکش سرویس بهداشتی در پشت بام تا حد زیادی این مشکل را رفع کرد. در صورت بوی لاشه مرده, ممکن است پرنده یا دیگر حیوانات در داخل کانال, برزنت یا خود کولر مرده باشند و بر اثر تعفن جسدشان بوی بدی تولید شود.
بوی پخت و پز یا سایر موارد نیز احتمال به دلیل کشش هوای اطراف کولر به داخل است که بایستی موارد بیرونی رفع و یا جای کولر تعویض شود.